ظاهرِ اغلب مواد پلاستیکی خام خشک به‌نظر می‌رسد؛ ولی در واقع این‌طور نیست. مواد هیپوروسکوپی نظیر پلی کربنات‌ها و نایلون‌ها می‌توانند رطوبت هوا را به خود جذب کنند و باید آن‌ها را قبل از تزریق به دستگاه قالب‌گیری خشک کرد. گازگیر پلاستیک وسیله‌ای است که می‌تواند رطوبت موجود در این مواد را گرفته و کیفیت پلاستیک مصرفی را بهبود دهد. در این مقاله قصد داریم دستگاه گازگیر پلاستیک را بررسی کنیم و ببینیم که این وسیله چطور می‌تواند رطوبت موجود در مواد اولیه را خارج کند.
منظور از فرایند گازگیری و گازگیر دستگاه تزریق پلاستیک چیست؟
قبل از اینکه به سؤال “گازگیر دستگاه تزریق پلاستیک چیست؟” پاسخ دهیم، بد نیست کمی درباره‌ی پلاستیک‌ها بیشتر بدانیم. مواد پلاستیکی در دو نوع تولید می‌شوند؛ پلاستیک‌های رطوبت‌گیر و پلاستیک‌های رطوبت‌زدا. پلاستیک‌های رطوبت‌زدا، مانند پلی‌پروپیلین، فقط در سطح خود رطوبت را نگه می‌دارند و هیچ رطوبتی به داخلشان نفوذ نمی‌کند که با یک دستگاه خشک‌کن ساده می‌توان این رطوبت را از روی پلاستیک‌های رطوبت‌زدا برطرف کرد.
در مقابل، پلاستیک‌های رطوبت‌گیر، از جمله پلی‌استر پت، تمایل زیادی به جذب و نگهداری رطوبت در داخل خود دارند و باید حتما قبل از تزریق، رطوبتشان گرفته شود. فرایند جذب رطوبت پلاستیک، یک واکنش شیمیایی هیدرولیز در دمای ۶۵ درجه‌ی سانتی‌گراد است که طی آن زنجیره‌های پلیمری کوتاه‌تر شده و حفره‌های میانی ناشی از رطوبت از میان مواد پلاستیکی خارج می‌شوند؛ اما حالا برویم سروقت پاسخ به سؤال «گازگیر دستگاه تزریق پلاستیک چیست؟».
گازگیر پلاستیک همان وسیله‌ای است که کار خشک‌کردن پلاستیک و خروج رطوبت از میان آن را انجام می‌دهد. یک گازگیر مواد پلاستیک به‌طور معمول می‌تواند حدود ۰۶/۰ مترمکعب هوای مرطوب را از یک کیلوگرم پلیمر خارج کند.
گازگیری پلاستیک چه فوایدی دارد؟
گازگیری پلاستیک مزایای زیادی دارد؛ از جمله:
با خشک کردن پلاستیک توسط دستگاه گازگیر پلاستیک، حفره‌های رطوبت از میان پلاستیک خارج شده و شکل اصلی پلاستیک حفظ می‌شود؛
پروسه‌ی گازگیری پلاستیک می‌تواند از بروز نقایصی مثل لکه یا لایه‌لایه شدن سطح پلاستیک جلوگیری کند؛
با گازگیری پلاستیک در برخی از پلیمرها، می‌توان مقاومت آن‌ها نسبت به ضربه و کشش را افزایش داد.
انواع دستگاه گازگیر پلاستیک
انواع دستگاه گازگیر پلاستیک
مدل‌های مختلفی از دستگاه گازگیر پلاستیک وجود دارد که هر کدام برای کاربردی خاص طراحی شده‌اند. در ادامه انواع گازگیرهای دستگاه تزریق پلاستیک را بررسی می‌کنیم:
گازگیر پلاستیک ساده یا خشک کن ساده
در این نوع دستگاه رطوبت پلاستیک از طریق صفحات خشک‌کن و با استفاده از هوای گرم گرفته می‌شود. رطوبت استخراج شده نیز به‌وسیله‌ی قیف‌ها از دستگاه خارج می‌گردد. این دستگاه‌ها معمولا توانایی کمی برای استخراج رطوبت دارند و در ابعاد گسترده، باید از نوع دوقلوی آن استفاده کرد.
دستگاه گازگیر پلاستیک روتور
دستگاه گازگیر پلاستیک روتور نوعی از خشک‌کن‌هاست که با تنظیم دستی نقطه‌ی شبنم کار می‌کند و کاربر اجازه دارد تا نقطه‌ی شبنم را بر اساس مواد پردازشی انتخاب کند. منظور از نقطه‌ی شبنم حداقل دماییست که بخار آب می‌تواند در هوا معلق بماند، بدون اینکه تقطیر شود. علت نام‌گذاری این نوع گازگیر، استفاده از روتور برای ایجاد جریان هواست که می‌تواند تا ۴۰ درصد در مصرف انرژی نسبت به نوع سنتی صرفه‌جویی کند.
دستگاه گازگیر پلاستیک فشار پایین
گازگیر فشار پایین نوعی دستگاه گازگیر پلاستیک است که با ایجاد خلاء، دمای نقطه‌ی جوش آب را از ۱۰۰ درجه به ۵۶ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌رساند و رطوبت را در یک ششم زمان لازم برای گازگیرهای سنتی، از مواد خارج می‌کند. این نوع خشک‌کن علاوه‌بر صرفه‌جویی در زمان و هزینه، باعث کاهش خطر تخریب مواد در اثر مجاورت با حرارت در طولانی مدت نیز می‌شود.
دستگاه گازگیر پلاستیک هوای فشرده
نوعی از گازگیرهای جمع‌وجور و سبک‌وزن است که دقیقا شبیه گازگیرهای خشک‌کن دوقلو طراحی شده با این تفاوت که به‌جای استفاده از جریان هوا، از هوای فشرده استفاده می‌کند.
دستگاه گازگیر پلاستیک هوای گرم
این نوع گازگیر همان‌طور که از نامش پیداست، با کمک جریان هوای گرم باعث خروج رطوبت از سطح پلاستیک می‌شود. معمولا از این مدل برای موادی استفاده می‌شود که در هوای سرد بوده‌اند و برای شروع پروسه، نیاز به گرما دارند. گازگیر هوای گرم به یک دمنده و بخاری مجهز است که جریان هوای گرم شده را به‌سمت مواد هدایت می‌کنند.
دستگاه گازگیر تزریق پلاستیک چه اجزایی دارد؟
گازگیر دستگاه تزریق پلاستیک معمولی که اصطلاحا گازگیر تزریق پلاستیک نیز گفته می‌شود، از اجزای اصلی زیر تشکیل شده است:
چرخ خشک‌کن؛
صفحه‌ی خشک کن؛
قیف زرین؛
مدار هوا؛
مدار تفکیک؛
فن خنک کننده؛
بویلر؛
هیتر جریان هوا؛
فیلتر بازسازی.
خشک کن یا گازگیر تزریق پلاستیک چگونه عمل می‌کند؟
نحوه‌ی کار دستگاه گازگیر تزریق پلاستیک به این صورت است که ابتدا چرخ خشک کن، صفحه‌ی خشک‌کن را می‌چرخاند و مواد پلاستیکی اولیه روی این چرخ قرار گرفته‌اند. جریان هوای این صفحه‌ی چرخان از طریق مدار خروجی صفحه به سمت هیتر فرایند رفته و در آن‌جا حرارت می‌بیند. سپس جریان داغ شده به سمت قیف رزین هدایت می‌شود. در داخل قیف این جریان هوا به سمت بالا حرکت می‌کند تا وارد مدار تفکیک شود. در طول مسیر بازگشتِ جریان به سمت صفحه‌ی چرخان از طریق مدار تفکیک، با کمک فن خنک کننده، این جریان سرد شده و رطوبت از آن خارج می‌شود. یک مدار جداگانه نیز وظیفه‌ی گرم کردن هوا و خشک‌کردن را دارد. در نهایت این صفحه‌ی خشک‌کننده نیز باید خنک شود که برای انجام آن انشعابی از هوای خنک مدار تفکیک به زیر صفحه‌ی خشک کننده، متصل می‌شود. اگر پلاستیک در گازگیر دستگاه تزریق پلاستیک به‌خوبی خشک شود یا اصطلاحا رطوبتش گرفته شود، کیفیت بالایی پیدا می‌کند.
گازگیری مواد پلاستیک در چه مرحلهای از تولید محصولات پلاستیکی باید انجام شود؟
تزریق پلاستیک به فرایند ساخت قطعات پلاستیکی در ابعاد گسترده گفته می‌شود و قبل از انجام شکل‌دهی قطعات، باید از بالا بودن کیفیت پلاستیک مطمئن شوید. به‌همین علت، عملیات گازگیری مواد پلاستیک را باید حتما قبل از تزریق انجام داد تا از وجود هر گونه رطوبت در تولیدات پلاستیکی جلوگیری شود. گازگیری مواد پلاستیک باعث می‌شود که کیفیت ظاهری و ساختاری پلیمرها به‌طرز چشمگیری بهبود پیدا کند.